در سری مقالات مجله کافه دارو به جنبه های مختلف از سلامتی پرداختیم، حال در این مقاله قصد داریم به بررسی روده تحریک پذیر یا IBS و درمان آن بپردازیم، با ما همراه باشید.

سندروم روده تحریک پذیر یا  IBS  چیست؟

روده تحریک پذیر IBS یا lrritable Bowel Syndrome از شایع ترین اختلالات گوارشی که با علائمی همچون درد و ناراحتی شکمی، نفخ، تغییر در حرکات روده (اسهال، یبوست و یا هر دو آن) همراه می‌شود. سندروم روده تحریک پذیر یک اختالا در عملکرد روده ای است، این بدین معناست که عملکرد روده دچار مشکل می‌شود نه تغییرات ساختاری یا آسیب در بافت روده.

علائم روده تحریک پذیر چیست؟

- نفخ: احساس سنگینی و پر بودن شکم

- وجود مخاط در مدفوع: ممکن است افراد مبتلا به  IBS  مخاط شفافی در مدفوع مشاهده کنند.

- تغییر در حرکات روده: اسهال یا یبوست یا هر دو به صورت تناوبی.

- و در نهایت عدم احساس تخلیه کامل بعد از اجابت مزاج از جمله علائم روده تحریک پذیر هستند.

انواع  IBS

IBS   بر اساس علائم غالب که در فرد هویدا می‌شود به چند دسته کلی تقسیم بندی می‌شوند:

-   IBS-D(از نوع اسهال): در این نوع، فرد مبتلا علائم ناشی از حرکات سریع روده و اسهال را تجربه می‌کند.

- IBS-C  (از نوع یبوست): در این نوع علامت غالب در فرد یبوست، مدفوع خشک و سفت، دشواری در اجابت مزاج و درد شکم است.

- IBS-M  (از نوع مختلط): در این نوع علائمی در فرد ایجاد می‌شود که فرد به طور متناوب هم دچار اسهال و هم دچار یبوست می‌شود.

- IBS-U  (از نوع غیر طبقه بندی شده): در این نوع علائم فرد با علائم بالا سازگار نیست، از این رو در این طبقه دسته بندی می‌شود.

بیشتر بخوانید: علائم کبد چرب و درمان آن

علل و محرک های  IBS

بطور دقیق هنوز علت خاصی برای این سندروم روده تحریک پذیر شناسایی نشده است و عوامل مختلفی می‌تواند در آن نقش داشته باشند که در اینجا به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

- اختلال در ارتباط مغز و روده: اختلال در نحوه ارتباط بین مغز و روده باعث اختلال در عملکرد روده می‌شود.

- حساسیت بیش از حد به درد: روده های برخی افراد، حساسیت بیشتری نسبت به کشش و تحریکات عادی روده واکنش نشان می‌دهد.

- عفونت های گوارشی: برخی از افراد بعد از عفونت روده به  IBS  مبتلا می‌شوند.

- عدم تعادل میکروبیوم روده: روده حاوی میلیاردها باکتری است که به سلامت گوارشی کمک می‌کنند. عدم تعادل بین باکتری های مفید و مضر روده از موارد دخیل در ابتلای فرد به روده تحریک پذیر است.

- حساسیت به برخی غذاها: مصرف برخی از مواد غذایی همچون لبنیات، غذاهای چرب، الکل، کافئین و غذاهای فرآوری شده از جمله موارد قابل توجهی هستند که به تشدید علائم روده تحریک پذیر منجر می‌شوند.

- عوامل روحی و روانی: اضطراب، استرس و افسردگی نیز از دیگر عواملی هستند که به بروز یا تشدید علائم روده تحریک پذیر در فرد منجر می‌شوند.

مدیریت و درمان روده تحریک پذیر

تاکنون درمان قطعی برای IBS اعلام نشده است، اما می‌توان با تغییرات در سبک زندگی و مصرف بعضی دارو یا مکمل های غذایی میزان بروز و تشدید آن را کنترل نمود. در ادامه به چند راهکار مؤثر اشاره خواهیم کرد: 

ایجاد تغییر در رژیم غذایی

- رژیم غذایی FODMAP کم: این رژیم شامل محدود کردن مصرف گروهی از کربوهیدرات های تخمیر پذیر که باعث ایجاد گاز و نفخ می‌شوند، است. بعضی از میوه‌ها (مانند سیب و گلابی)، سبزیجات (مانند سیر و پیاز)، لبنیات و برخی غلات در این نوع رژیم باید مصرف آن توسط فرد مبتلا به روده تحریک پذیر کمتر شود.

بیشتر بخوانید: کربوهیدرات ها

- افزایش فیبر غذایی: مصرف فیبرهای محلول همچون سبوس جو و پسلیوم بخصوص در افرادی که با یبوست دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌تواند مفید باشد.

- عدم مصرف غذاهای چرب، تند و فرآوردی شده: غذاهایی اینچنین به عنوان محرک عمل کرده و تشدید علائم را برای فرد به همراه می‌آورد.

- هیدراته ماندن: نوشیدن آب کافی به میزان کافی به جلوگیری از یبوست کمک مؤثری می‌کند.

بیشتر بخوانید: دیتاکس واتر، آب طعم دار شده و سم زدا

مدیریت استرس

بهره مندی از تکنیک های آرامش بخشی همچون یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق به کاهش استرس کمک مؤثری می کند. همچنین درمان شناختی-رفتاری (CBT) و هیپنوتراپی به بهبود علائم در افرادی که استرس عامل تحریک پذیری روده شان شده است، می‌تواند مؤثر واقع شود.

بیشتر بخوانید: راهکارهای مؤثر در رفع استرس

تأثیر دارو ها در بهبود روده تحریک پذیر

مصرف برخی داروها همچون داروهای ضد اسپاسم، ملین، ضد اسهال، ضد افسردگی و پروبیوتیک ها می‌تواند به کاهش علائم در فرد مبتلا کمک کند.

- داروهای ضد اسپاسم به کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمک می‌کند.

 - داروهای ملین برای افراد مبتلا به یبوست

- داروهای ضد اسهال همچون لوپرامید برای کاهش دفعات اسهال

- مصرف برخی داروهای ضد افسردگی با دوز‌های پایین به کاهش درد و بهبود علائم

- پروبیوتیک ها با تنظیم میکروبیوم روده و کاهش علائم IBS

می‌توانند نقش مؤثری در کنترل و مدیریت علائم روده تحریک پذیر داشته باشند.

تأثیر ورزش و فعالیت بدنی

داشتن فعالیت بدنی و انجام ورزش های سبک همچون یوگا، پیاده روی، دوچرخه سواری کمک مؤثری به کاهش علائم روده تحریک پذیر می‌کنند.

بیشتر بخوانید: چگونه شروع به ورزش کردن کنیم؟

به عنوان سخن پایانی لازم به ذکر است که روده تحریک پذیر یا IBS یک اختلال مزمن اما غیر خطرناک است که با مدیریت صحیح و تغییر سبک زندگی می‌توان به کاهش علائم، کمک مؤثری نمود.

تنتان در سلامت و روانتان در آرامش مستدام باشد...