هورمون تستسترون یکی از مهمترین هورمون های بدن است که هم در بدن مردان و هم خانم ها یافت می شود. اما از آنجا که مقدار آن در خانم ها بسیار کمتر از مردان است از آن به عنوان یک هورمون مردانه یاد می شود. این هورمون در مردان باعث ایجاد و توسعه صفات جنسیتی، افزایش قدرت و حجم عضلانی و ارتقای کلی سلامت بدن می شود. در زنان نیز وجود مقدار کافی این هورمون باعث بهبود میل جنسی، افزایش سطح انرژی بدن و بهبود توانایی بدنی می شود.

 از جمله مهم ترین نقش های این هورمون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش توده استخوانی و عضلانی
• کاهش توده چربی
• موثر در تولید سلول های قرمز خون
• سلامتی و توانایی جنسی

 امروزه از سوی جامعه ورزشی به عنوان یک مکمل که به صورت انواع مختلفی قابل استفاده است تولید و به مصرف می رسد. اما افزایش سطح این هورمون از منابع خارج از بدن، باعث اثرات بسیار منفی و مضری برای بدن می شود،به همین خاطر هم، مصرف این گونه داورها ممنوع بوده و توسط سازمان جهانی کنترل دویپینگ جز مواد دوپینگ ورزشی در نظر گرفته می شود. اما اگر افراد بتوانند به هر طریقی باعث افزاش تولید بیشتر این هورمون توسط خود بدن شوند می توانند بدون داشتن عوارض از فواید آنابولیکی آن بهره مند گردند.

یکی از این روش ها استفاده از برخی مکمل های گیاهی و برخی ویتامین ها است که میتواند باعث افزایش سطح تستسترون در بدن شوند. در این مقاله قصد داریم به برخی از این مواد نگاه دقیق تری بیندازیم.

1-  تریبولوس تریستریس (Tribulus terrestris) 

این گیاه که بیشتر با عنوان تریبولوس شناخته می شود در زمان های گذشته به عنوان دارو برای درمان بیماری های مختلف استفاده می شده است. مطالعه ای نشان داد مصرف این ماده به مدت ۶۰ روز باعث افزایش میزان اسپرم و سطح تستسترون در بدن مصرف کنندگان گردید. توصیه می شود روزانه نهایتا تا  ۱۵۰۰ میلیگرم در روز از این ماده استفاده شود.

2- سیر:

مطالعات حیوانی نشان داده اند مصرف سیر باعث افزایش میزان تستسترون در بدن موش ها گردیده است.

به نظر میرسد مصرف روزانه ۲ تا۴ حبه سیر و یا استفاده از مکمل های این ماده بتواند باعث افزایش میزان تستسترون در بدن شود.

3-  عصاره پوست درخت کاج(Pine bark extract): 

پوست درخت کاج بخاطر داشتن ماده ای به نام proanthocyanidins می تواند باعث افزایش سطح تستسترون در بدن و ایجاد فواید مرتبط با آن شود.

4-آرژینین:

آرژینین یکی از آمینو اسید هایی است که در بدن انسان تولید می شود. همچنین در بسیاری از غذاها مانند گوشت قرمز، لبنیات و گوشت ماهی یافت می شود.

ال آرژینین به طور مستقیم با افزایش سطح تستسترون بدن در ارتباط نیست اما از پیشرفت عوارض کمبود آن مانند اختلال در نعوض و عملکرد جنسی پیشگیری می کند.

5- مکمل روی (زینک):

مشخص شده است که بین میزان روی و میزان تستسترون بدن رابطه مستقیمی وجود دارد و افزایش میزان روی در بدن میتواند باعث افزایش میزان تستسترون در بدن شود. روی در بسیاری از غذاها مانند: گوشت قرمز، لبنبات، غذاهای دریایی و مغزیجات وجود دارد. مصرف ۲۰ الی ۲۵ میلی گرم روی در روز می تواند نقش موثری در تامین میزان مورد نیاز این ماده در بدن گردد.

6-ویتامین دی :

ویتامین دی در بدن نقش های مهمی را ایفا می کند. این ویتامین نقش مهمی در سلامت استخوانی، عملکردهای درون سلولی و انقباضات عضلانی ایفا می کند.

مشخص شده است برخورداری از سطوح کافی کلسیم در بدن می تواند باعث بهبود میزان تستسترون در بدن گردد. مطالعه ای نشان داد مصرف روزانه ۳۰۰۰ واحد ویتامین دی به مدت یکسال در مصرف کنندگان موجب افزایش معنادار میزان تستسترون گردید.

نکته پایانی:
اگر شما از اختلالات مربوط به کمبود تستسترون در بدن خود رنج می برید قبل از استفاده از هر ماده ای حتما با پزشک خود مشورت نمایید و اگر با توجه به خواص آنابولیک این هورمن می خواهید از فواید آن در ورزش بهره مند شوید بهترین و کم عارضه ترین روش، استفاده از روش هایی است که میزان تولید این هورمن در بدن را به صورت طبیعی افزایش دهد و می توانید برای این منظور از مکمل ها و ویتامین های ذکر شده در این مقاله استفاده نمایید.

گرد آوری و ترجمه:دکتر اسماعیل مظفری پور – کارشناس تغذیه،آسیب شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی

 برخی منابع جهت مطالعه بیشتر:

Ahmad, M.K., Mahdi. A.A., Shukla, K.K., Islam, N., Rajender, S., Madhukar, D., … Ahmad, S. (2010). Withania somnifera improves semen quality by regulating reproductive hormone levels and oxidative stress in seminal plasma of infertile males. Fertility and Sterility, ۹۴(۳), ۹۸۹-۹۶

Ambiye, V.R., Langade, D., Dongre, S., Aptikar, P., Kulkarni, M., and Dongre, A. (2013). Clinical evaluation of the spermatogenic activity of the root extract of ashwagandha (withania somnifera) in oligospermic males: A pilot study. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, ۲۰۱۳, ۵۷۱۴۲۰

Chang, C. & J. Choi, H. Kim, S. Park. (2011, Dec.). Correlation between serum testosterone level and concentrations of copper and zinc in hair tissue. Biological Trace Element Research, ۱۴۴(۱), ۲۶۴-۲۷۱

Effendy, N.M., Mohamed, N., Muhammad, N., Mohamad, I. N., Shuid, A. N. (2012). Euryocoma longifolia: Medical plant in the prevention and treatment of male osteoporosis due to androgen deficiency. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, ۲۰۱۲

Jang, D., Lee, M.S., Shin, B., Lee, Y., and Ernset, E. (2008). Red ginseng for treating erectile dysfunction: a systematic review. British Journal of Clinical Pharmacology, ۶۶(۴), ۴۴۴–۴۵۰