در سری مقالات مجله کافه دارو به بررسی جنبه های مختلف از سلامتی پرداخته ایم، حال در این مقاله قصد داریم به عوامل مؤثر در کاهش بوی عرق بپردازیم، با ما همراه باشید.

عرق کردن امری اجتناب ناپذیر است که متعادل بودن آن نشان از سلامت فرد دارد، اما وقتی از میزان خود خارج می‌شود و یا با بوی بد همراه می‌شود برای فرد ایجاد ابهام و یا سوال می‌شود که آیا این روند در بدن عادی ست و یا می‌تواند آلارمی از بدن باشد؟

انواع تعریق

تعریق در دو دسته کلی تقسیم بندی می‌شود: عرق اکرین و عرق آپوکرین.

عرق اکرین:

غدد اکرینی که عموماً در تمام سطح بدن پخش هستند و تراکم آن در قسمت های مختلف بدن متفاوت است و بیشتر در نواحی همچون پیشانی، کف دست ها و پاها وجود دارند که بیشتر جهت تنظیم دمای بدن و خنک کردن بدن عمل می‌کنند که عموماً عرق حاصل از غدد آکرین، بدون بو و آبکی هستند. شایان ذکر است عرق اکرینی از آب و نمک تشکیل شده است.

عرق آپوکرین:

این نوع عرق حاصل فعالیت غدد آپوکرین است که بر خلاف عرق آکرین از چربی و پروتئین ها تشکیل شده است که این ترکیبات به خودی خود بویی ایجاد نمی‌کنند، اما اگر با باکتری های روی پوست ترکیب و تجزیه شوند منجر به بو می‌شوند که اصطلاحاً بوی بدن فرد از این غدد سرچشمه می‌گیرد. غدد آپوکرین بیشتر تحت تأثیر هورمون های بدن هستند، از این رو از زمان بلوغ ترشح این غده افزایش می‌یابد که در صورت عدم رعایت عواملی که در  ادامه مقاله ذکر خواهد شد منجر به بد شدن بوی تعریق می‌شود. غدد آپوکرین در نواحی خاص همچون زیر بغل و کشاله ران فعالیت بیشتری دارند.

نحوه عملکرد غدد آپوکرین:

غدد آپوکرین در بخش های عمیق تر پوست و بزرگتر هستند که بطور مستقیم به فولیکول های مو متصل هستند و در واقع عرق از طریق همین فولیکول مو، به سطح پوست می‌رسد. یکی از نشانه های بلوغ در افراد درآمدن موهای زائد است، از این رو بلوغ از عوامل تشدید فعالیت غدد عرق می‌شود. علاوه بر این موضوع، تحریک های جنسی و هیجان نیز از دیگر عوامل افزایش دهنده عملکرد این غدد هستند.

نقش باکتری در بوی بدن

همان گونه که ذکر شد عرق آپوکرین به تنهایی بویی ندارد اما در تعامل با باکتری های روی پوست منجر به ایجاد فعل و انفعالاتی می‌شود که این فعل و انفعالات با بو همراه می‌شوند، از جمله این باکتری های می‌توان به کورینه باکتریا، استافیلوکوک ها و پروپیونی باکتریا اشاره نمود. این سه نوع باکتری نامبرده بیشتر در نواحی گرم و مرطوب زندگی می‌کنند از این رو زیر بغل و کشاله ران و ناحیه تناسلی مستعد بوی بدن هستند.

عوامل تعریق زیاد

همانگونه که بالاتر ذکر شد عرق کردن امری طبیعی و یا واکنش بدن بخصوص در فصول گرم سال است که به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند، یعنی وقتی بدن فرد گرم می‌شود غدد عرق موجود در پوست شروع به فعالیت می‌کنند که این فعالیت با مایعی همراه است که از طریق پوست تبخیر شده و به خنک شدن بدن منجر می‌شود. اما در این بین ممکن است عواملی موجب افزایش میزان تعرق بیش از حد نرمال بشود که می‌توان به این موارد اشاره نمود:

رژیم غذایی ناسالم: استفاده از فست فودها، ادویه های تند و غذاهای نامنطبق با فصل و یا نوشیدنی های گرم یا الکل به فعالیت بیشتر غدد عرق منجر می‌شود. همچنین اگر مواد مصرفی حاوی گوگرد در برنامه غذایی فرد زیاد باشد به افزایش بوی نامطبوع در فرد منجر می‌شود که از جمله این مواد غذایی می‌توان به سیر، پیاز، کلم بروکلی و گل کلم اشاره نمود. لازم به ذکر است مصرف زیاد گوشت قرمز نیز ممکن است موجب افزایش بوی نامطبوع بشود.

استرس: استرس، اضطراب و یا تجربه هیجانات شدید نیز به فعالیت بیشتر غدد منجر می‌شوند و یا قرار گیری در موقعیت های استرس زا نیز از عوامل تشدید فعالیت غدد عرق آپوکرین است.

بیشتر بخوانید: راهکارهای مؤثر در رفع استرس

اختلالات هورمونی: عدم تنظیم هورمون ها و بیماری هایی همچون تیروئید یا هایپرهیدروزیس (تعریق بیش از حد)، تغییرات هورمونی در دوران یائسگی، بلوغ، بارداری و یا بیماری هایی همچون سندرم تخمدان پلی کیستیک به افزایش غدد آپوکرین منجر می‌شود.

بیشتر بخوانید:  انواع گیاهان درمانی مفید برای زنان

مصرف بعضی داروها: عموماً داروها دارای عوارض جانبی هستند که بعضی داروها ممکن است موجب افزایش تعریق در فرد بشود.

ایام بیماری: عفونت و یا بیماری هایی همچون سرماخوردگی و تب ممکن است منجر به بالا رفتن دمای بدن و در نتیجه افزایش تعریق در فرد بشود.

عوامل مؤثر در کاهش بوی عرق    

- رعایت بهداشت: از مهم ترین عوامل کاهش بوی تعریق، رعایت کردن بهداشت فردی است، استحمام به موقع بخصوص در روزهای گرم سال و در مواقعی که فعالیت بدنی زیاد است می‌تواند مهم ترین عامل در کاهش بوی بد عرق در فرد بشود.

- بهره مندی از مام و دئودورانت: دئودورانت به کاهش باکتری ها کمک می‌کند، از این رو غدد اپوکرین که با باکتری ها روی پوست ترکیب می‌شود و بوی بدن را ایجاد می‌کند از میزان فعالیتش کاسته می‌شود.

- اصلاح موی زیر بغل: همان گونه که در بالاتر ذکر شد عرق از طریق فولیکول مو به سطح پوست راه پیدا می‌کند از این رو اصلاح موهای زائد نیز در کاهش تعریق می‌تواند عامل مهمی باشد.

- پوشاک: استفاده بیشتر از لباس های نخی نیز امر قابل توجهی در کاهش بوی تعریق است، بدین نحو که در زیاد بودن پلاستیک در الیاف لباس خود عامل بد شدن بوی تعریق فرد نیز می‌شود.

گاهاً بعضی افراد حتی با رعایت مسائل ذکر شده ممکن است همچنان از بوی عرق نامطبوع خود احساس ناخوشایندی را تجربه کنند، به نحوی که اعتماد به نفس فرد و حضورش را در جمع نیز تحت شعاع قرار می‌دهد که در این مواقع با توصیه پزشک می‌توان  راهبردهای درمانی را پیش رو گرفت که از جمله این راهبردها می‌توان به این موارد اشاره نمود:

- بوتاکس: تزریق بوتاکس موجب کاهش فعالیت غدد عروق می‌شود که این روش ممکن است یک راهکار موقت باشد و بعد از گذر ایامی دوباره فعالیت غدد افزایش می‌یابد.

- آنتی بیوتیک: مصرف و تجویز برخی داروها تحت نظر پزشک می‌تواند عامل مؤثری در جهت کاهش فعالیت غدد آپوکرین باشد.

- عمل جراحی: که در این روش غدد عرق زیر بغل را تخریب می‌کنند که از روش های مختلف همچون کورت و ساکشن جهت این امر بهره مند می‌شوند.

- استفاده از امواج میکروویو: در این روش از دستگاهmiradry  و با امواج مایکروویو غدد عرق آپوکرین را حذف می‌کنند که این راهکار پاسخ دهی دائمی دارد.

با عنوان سخن پایانی لازم به طرح است که رعایت برخی عوامل ذکر شده و یا تغییر در سبک زندگی می‌تواند قدم بزرگی در جهت بهبود بوی بدن باشد و بهره مندی از روش های پیشرفته پزشکی قدم بزرگی در جهت بهبود بوی بدن باشد و بهره مندی از روش های پیشرفته پزشکی قدم های بعدی هستند که لازم است با مشورت پزشک نسبت به انجام آنها مبادرت نمود. شایان ذکر است که کمبود برخی ویتامین و ریز مغذی ها در بدن نیز ممکن است منجر به افزایش تعریق و افزایش بوی بد آن شود که در مقاله بعدی به تفصیل به آن خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.