در سری مقالات مجله کافه دارو به موضوعات مختلف مرتبط با سلامتی پرداختیم. حال در این مقاله قصد داریم به علت کم خواب و بد خوابی و نحوه بهبود آن بپردازیم. اهمیت خواب در چیست؟ عدم داشتن خواب کافی چه تأثیراتی می‌تواند داشته باشد؟ بررسی علت کم خوابی و بد خوابی و نحوه بهبود آن و در نهایت چگونه می‌توانیم خواب بهتر داشته باشیم؟ اگر شما هم با مسائلی اعم از کم خوابی و یا بد خوابی مواجه هستید با ما در این مقاله همراه باشید تا سفری به دنیای خواب داشته باشیم.

اهمیت خواب در چیست؟

خواب شب ما، روز ما را می‌سازد و روز ما، خواب شب ما را. از همین نیم جمله کوتاه می‌توان به اهمیت خواب در زندگی پی برد. خواب کافی برای سلامت روح و جسم ما واجب و ضروری است. خوابیدن به‌اندازه‌ی غذا خوردن و نفس کشیدن برای بدن ما مهم و حائز اهمیت می‌باشد. بدن هر انسان بطور متوسط به 7 تا 9 ساعت خواب احتیاج دارد که این موضوع بخصوص در مورد خواب شبانه بیشتر صدق می‌کند. بازسازی و بهبود عملکرد ارگان های بدن علاوه بر مسائلی همچون غذا و هوای پاک، به خواب نیز منوط بوده از این رو لازم است اقدامات لازم را در جهت حفظ کیفیت این ساعت از شبانه روز را همواره مدنظر قرار داد.

خواب شب بر کیفیت عملکرد انسان در طی روز بسیار تأثیر گذار است، به نحوی که بد خوابی در یک شب موجب کاهش انرژی و همچنین بدخلقی فرد در روز بعد می‌شود، بخصوص اگر بد خوابی یا بی خوابی موضوع در شب های متوالی اتفاق بیفتد  بدون شک تأثیر نامطلوب کوتاه مدت و بلند مدت بر بدن می‌گذارد.

عدم داشتن خواب کافی چه تأثیراتی می‌تواند داشته باشد؟

کمبود خواب به عوامل مختلفی همچون عدم تمرکز، اختلال حافظه، اختلالات خلق و خو، اثرات نامطلوب پوستی و ایجاد چین و چروک، افزایش یا کاهش وزن، خشکی چشم، عدم کارکرد درست ارگان ها در طی زمان، افت عملکرد ذهنی، افسردگی و تشویش روحی منجر می‌شود. که تک تک این گزینه هایی که واژه وار مطرح شد خود می‌تواند تغییرات نامطلوبی را در کیفیت زندگی فرد ایجاد کند.

بررسی علت کم خوابی و بد خوابی و نحوه بهبود آن

بی‌خوابی Insomnia، رایج ترین اختلال خواب بوده که مشکلاتی همچون سخت به خواب‌رفتن، خیلی زود بیدار‌شدن و یا عدم توانایی در دوباره خوابیدن را برای شخص بوجود می آورد.

بی خوابی و یا بد خوابی دارای علائمی بدین شرح است:

- دشواری در به خواب رفتن

- کم خوابیدن و بیداری زود از تر حد معمول

- احساس خستگی بعد از خواب

- کاهش عملکرد و خواب آلودگی در طی روز

-  عدم تمرکز یا تجربه احساسات ناخوشایند از جمله افسردگی

عدم داشتن خواب خوب و کافی به دلایل گوناگونی برای افراد رخ می‌دهد، که در این مقاله به چند نمونه بارز آن اشاره می‌کنیم:

تأثیر استرس بر کیفیت خواب

از جمله عوامل بسیار تأثیر گذار در بی خوابی عامل استرس می‌باشد، که امروزه بر حسب فشار های روانی و تنش های محیطی عموم افراد را در برگرفته است. استرس می‌تواند ناشی از:

- اتفاقاتی که فرد در طی روز تجربه کرده است.

- استرس هایی که ناشی از اتفاقات رخ داده در زندگی فرد است.

- استرس ناشی از حوادثی که  فرد پشت سر گذاشته است که ممکن است فرد عموماً در هنگام خواب با تشویش های ذهنی مرتبط با آن حادثه مواجه شود.

تأثیر جت لگ بر کیفیت خواب

این مورد شامل مسافرانی ست که در طی سفرهای طولانی خود دچار بهم ریختگی در خواب می‌شوند، به این شکل که بدن دارای ریتم خواب و بیداری منظم بوده و با انجام یک سفر طولانی ممکن است دچار بهم ریختگی در خواب شود و سیکل عادی خواب و بیداری را در فرد مختل می‌کند.

تأثیر عادات نادرست بر کیفیت خواب

عادات افراد است که کیفیت یا بی کیفیتی را در زندگی افراد تعیین می‌کند. همواره دیده ایم که تغییر در تغذیه و یا عدم پیروی از اصول درست می‌تواند موجب بهم ریختگی خواب شبانه بشود. صرف دیر وقت شام و یا وعده های سنگین غذایی در وعده شام، نوشیدن کافئین به مقدار زیاد بخصوص در ساعات انتهایی روز، انجام برنامه ریزی کارهای روزانه فردا در حین خوابیدن، با بهم ریختگی روحی و روانی به خواب رفتن از جمله عاداتی هستند که می‌توانند اختلال در خواب را برای فرد رقم بزند.

بیشتر بخوانید: تأثیرات قهوه بر بدن

از دیگر عوامل دخیل در بد خوابی و یا کم خوابی می‌توان به کمبود بعضی ویتامین ها، عوارض جانبی داروها و داشتن بیماری و عدم سلامت بدن اشاره نمود.

چگونه می‌توانیم خواب بهتر داشته باشیم؟

رعایت موارد ذکر شده در بالا خود می‌تواند قدم بزرگی در جهت بهبود کیفیت خواب باشد، اما گاهی بعضی کلام ها در حرف راحت و در عمل با چالش همراه است. اینکه فرد استرس نداشته باشد و یا ترک برخی عاداتی که ممکن است سالیان سال با آنها در حال زندگی است در بیان راحت به نظر می‌رسد اما در عمل ممکن است فرد  نتواند آن تغییرات مطلوب و آگاهانه را ایجاد کند، از این رو لازم است از تغییرات بسیار کوچک شروع کرد و  هر گونه تغییر در هر جنبه ای از زندگی را از قدم های کوچکتر آغاز نمود تا آن تغییر مدنظر بتواند در فرد درست نهادینه شود. به یاد داشته باشید آهسته و پیوسته بودن است که انسان را در مسیر درست قرار می‌دهد، پس برای شروع هر تغییری خود را ملزم به تغییر دادن ناگهانی عادت نکنید.

قبل از خوابیدن، از دیدن تصاویر و یا فیلم های اکشن و یا ترسناک اجتناب نمایید و با افکار مشوش و بهم ریختگی روحی و گریستن به رختخواب نروید و اگر در چنین حالاتی به سر می‌برید می‌توان از ابزارهای مختلفی در جهت بهبود بهره مند شد، بطور مثال:

- نوشتن تشویش های ذهنی و یا نگرانی ها قبل از خواب می‌تواند بار ذهنی فرد را برای داشتن خواب بهتر سبک کند.

- قبل از خواب از مراقبه یا مدتیشن بهره مند بشوید و دقایقی را به سکوت درونی سپری نمایید. حتی می‌توان در این دقایق از موزیک های آرامش بخش نیز بهره مند شد.

- قبل از رفتن به خواب چند تنفس درست و عمیق داشته باشید و خود را دعوت به آرامش کنید.

- داشتن لبخند و استفاده از جملات آرامش بخش نیز می‌تواند کمک کننده مؤثری در این زمینه باشد.

- آماده سازی فضای خواب اعم از سکوت نسبی، تاریکی فضا و داشتن بالشت و تشک مناسب نیز از دیگر عوامل یاری دهنده در جهت خواب بهتر می‌باشند.

بیشتر بخوانید: ملاتونین، عوارض و فواید مصرف آن

- بهره مندی از مکمل های غذایی مؤثر در بهبود خواب، که لازم است در این مورد با مشورت پزشک نسبت به مصرف آن اقدام نمود.

          امروز ترا دسترس فردا نیست                                 و اندیشه فردات جز سودا نیست

    ضایع مکن این دم ار دلت شیدا نیست          کاین باقی عمر را بها پیدا نیست