در سری مقالات مجله کافه دارو  به جنبه های مختلف سلامتی پرداختیم، حال در این مقاله قصد داریم به مبحث دیگری مرتبط به پا بپردازیم. خار پاشنه چیست؟ علائم و درمان آن.

خار پاشنه چیست؟

توده ای ناشی از تجمع و رسوب کلسیم در پا عارضه ای به نام خار پاشنه را پدید می‌آورد. جایگاه این توده بین پاشنه و قوسی پا است. پای انسان از یک بافت نرم تشکیل شده که مسئولیت حفظ تعادل و ثبات پا را بر عهده دارد. همچنین این بافت که به آن فاسئیت پلانتار می‌گویند در تشکیل گودی پا نیز نقش دارد. فاسئیت پلانتار به حفظ قوس پا و راه رفتن فرد کمک می‌کند که اگر این بافت نرم دچار التهاب شود در مرور زمان منجر به یک زائده استخوانی به شکل تیز در روی استخوان پا می‌شود که این زائده با درد همراه است.

بیشتر بخوانید: نقش کلسیم در بدن

علائم خارپاشنه

عارضه خار پاشنه علائم متفاوتی دارد که به چند نمونه آن اشاره می‌کنیم:

- درد خفیف تا شدید: ابتدای شروع عارضه خار پاشنه با درد خفیف همراه است، زمانی که هنوز استخوان مدنظر خیلی رشد نکرده ممکن است فرد با درد خفیفی در کف پا بخصوص در اولین قدمی که بعد از بیدار شدن و بیرون آمدن از رختخواب برمی‌دارد، مواجه شود. به مرور زمان و در صورت عدم رسیدگی درمانی این درد بیشتر شده، به حدی که راه رفتن فرد بر روی پا توأمان با درد شدید و کلافه کننده همراه خواهد بود که عموم افراد درگیر با این عارضه، درد خار پاشنه را به فرو کردن چاقو تشبیه می‌دهند.

- التهاب و تورم پاشنه پا: همانگونه که در بالاتر نیز ذکر شد التهاب نواری کف پا بروز دهنده خار پاشنه است که این التهاب به ایجاد تورم موضعی در قسمت پاشنه پا منجر می‌شود.

- احساس استخوان نوک تیز در پاشنه پا: در صورت رشد استخوان ممکن است فرد در قسمت پاشنه پا وجود یک نقطه تیز که همان استخوان است را نیز حس کند.

- عدم توانایی فرد در دوییدن و یا راه رفتن عادی: بدین نحو که فرد ممکن است در صورت مداومت درد به سختی راه برود و در دویدن (با توجه به اینکه در هر گام دو با توجه به سرعت دوییدن، پا مرتب به زمین برخورد می‌کند)، مانع از توانمندی فرد شود. شایان ذکر است که ممکن است بر حسب میزان رشد استخوان، فرد در طی ورزش با درد مواجه نشود و با شکایت درد بعد از تمرینات ورزشی به درمانگر مراجعه نماید.

- تجربه گرما و یا حرارت در منطقه آسیب دیده: از دیگر علائم خار پاشنه گرم شدن موضعی در محل بروز، یعنی پاشنه پا است.

عموماً اعلام درد خارپاشنه در قدم اول صبحگاهی در فرد هویدا می‌شود و عمومی ترین نحوه تشخیص فرد نیز همین مورد است.

 علل بروز خار پاشنه

هر عارضه ای منوط به عواملی ست که خار پاشنه نیز از این قاعده مستثنی نیست از جمله دلایلی که ممکن است منجر به خارپاشنه شود شامل موارد زیر می‌باشد:

- استفاده از کفش و دمپایی های نامناسب و بدون کفی: کفش های پاشنه بلند، کفش های تنگ، کفش های بدون لژ و بسیار تخت که فاصله ای با زمین ایجاد نمی‌کند.

- ایستادن بیش از حد بر روی پا: بخصوص برای افرادی که در مشاغلی هستند که مجبور به روی پا ایستادن به طور مداوم هستند. آرایشگران، کارگران، معلم ها و... .

- اضافه وزن : عدم تطابق قد و وزن و داشتن اضافه وزن باعث ایجاد فشار و سنگینی روی کف پا می‌شود.

- افزایش سن و تحلیل چربی کف پا: افزایش سن در بعضی افراد ممکن است به تحلیل بافت نرم زیر پا منجر شود که تحلیل نوار بافت، زمینه ساز عارضه خار پاشنه است.

- عدم ساختار صحیح پا: صافی کف پا و یا داشتن گودی زیاد و یا به دلیل بعضی عارضه های اسکلتی، عدم توانایی در راه رفتن درست و وارد آمدن فشار بر یک نقطه.

- انجام ورزش های زیاد همچون دویدن: تمرینات شدید و طولانی مدت ورزشی.

- التهاب مفاصل: که این امر نیز زمینه ساز بروز خارپاشنه نیز ‌می‌تواند باشد.

درمان خار پاشنه

اولین و مهم ترین مسئله در جهت عدم ابتلا به عموم عارضه ها، رعایت اقدامات پیشگیرانه است، پیشگیری از بروز خار پاشنه شامل رعایت موارد بالا است. اما اگر با عارضه خار پاشنه مواجه شدید اقدامات درمانی زیر می‌تواند شما را در بهبود این عارضه یاری دهد:

- کاهش یا توقف فعالیت: فعالیت هایی که منوط به ایستادن شما روی پا است، در یک واژه، تخصیص زمان استراحت.

- غلتاندن بطری یخ: بدین نحو که پا را روی بطری یخ به مدت زمان 15-20 دقیقه بغلطانید.

- ماساژ پاشنه پا با روغن های گرم: (سیاهدانه، کنجد، زیتون و...)، که بهترین زمان شب قبل خواب است که بعد از انجام ماساژ دیگر روی پا نایستید و تا صبح فرصت استراحت و جذب روغن را به پا بدهید.

- به تعدیل رساندن طبایع بدن: در طب سنتی یکی دیگر از عوامل بروز خار پاشنه را سردی و رطوبت بدن اطلاق می‌کنند، بدین نحو که تجمع سردی و سودا نیز از عوامل ابتلا به خار پاشنه نیز می‌باشد، از این رو به تعادل رساندن طبایع بدن و مصرف غذاهای گرم نیز می‌تواند موجب تسریع در بهبودی این عارضه بشود.

- تأمین ویتامین و ریز مغذی های بدن: از عوامل تشدید کننده خار پاشنه به التهاب اشاره شد، از این رو ویتامین های کاهنده التهاب می‌تواند در بهبود خار پاشنه مؤثر باشد، ویتامین ث، د، ب6، ب12 از جمله ویتامین های مؤثر با این عارضه است.

بیشتر بخوانید: ویتامین ها و مواد معدنی

- کفی مناسب و یا پد پاشنه: انتخاب و بهره مندی از کفی و پد پاشنه ( پاشنه پوش طبی پاک سمن) یا (پد خار پاشنه طبی)، که مرتبط با خار پاشنه هستند نیز از دیگر عوامل مؤثر در بهبود است. در این بین بهره مندی از آتل های ارتوپدی شبانه جهت کشش فاشیای پا نیز می‌تواند در این گزینه، مهم جلوه کند.

- انجام تمرینات کششی: همانگونه که در تصاویر مشاهده می‌فرمایید انجام این حرکات به مرور زمان می‌تواند به کشش فاسئیت پلانتار و در نهایت بهبود خار پاشنه کمک مؤثری کند.

- تزریق و درمان از طریق شاک ویوتراپی: تزریق فرآورده استروئیدی که البته باید در نظر گرفت که تزریقات مکرر صورت نگیرد. در درمان شاک ویو تراپی نیز از طریق امواج صوتی بافت را تحریک می‌کنند، که این روش درمانی در صورت عدم پاسخگویی به دیگر روش ها از طرف پزشک تجویز می‌شود.

- جراحی: که در مواقع درد شدید و عدم نتیجه گیری از دیگر روش ها از طریق عمل جراحی نسبت به درمان خار پاشنه مبادرت می‌نمایند.

به عنوان سخن پایانی لازم به ذکر است در صورت آگاهی به ساختار و دلیل عارضه نسبت به انجام اقدامات درمانی روی آورید، این بدان معناست که ممکن است بعضی راهکارهای بهبود دهنده از باب عدم تطابق با شرایط بدنی یک فرد حتی جواب عکس داشته باشد. حفظ سلامت از مهم ترین اهداف زندگی هر فرد است در جهت این امر مهم کوتاهی نکنید.

پا قلب دوم انسان است مراقبش باشید... .